Tiêu chảy là một chứng bệnh của đường tiêu hóa đặc trưng bởi đi ngoài nhiều lần phân lỏng và nhiều nước. Tình trạng này nếu diễn ra trong một vài ngày thì được gọi là tiêu chảy cấp, còn nếu diễn ra lâu hơn (thường trên 4 tuần) được gọi là tiêu chảy mạn tính.
Dấu hiệu và triệu chứng
Các dấu hiệu và triệu chứng thường đi kèm với tiêu chảy gồm:
- Đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng, nhiều nước.
- Đau bụng
- Sốt
- Phân có máu
- Chướng bụng
Nguyên nhân
Những nguyên nhân hay gặp nhất của tiêu chảy gồm:
- Virus. Những virus gây tiêu chảy hay gặp là virus Norwalk, cytomegalovirus, virus viêm gan và virus herpes. Rotavirus là nguyên nhân hay gặp nhất gây tiêu chảy cấp ở trẻ em.
- Vi khuẩn và ký sinh trùng. Những vi khuẩn hay gặp gồm campylobacter, salmonella, shigella and Escherichia coli. Những loại ký sinh trùng như Giardia lamblia và cryptosporidium cũng có thể gây tiêu chảy
Một số nguyên nhân khác
- Không dung nạp lactose.
- Tác dụng phụ của thuốc, nhất là kháng sinh.
- Ăn các loại thực phẩm có chất tạo ngọt nhân tạo như sorbitol và manitol.
- Phẫu thuật ổ bụng hoặc cắt túi mật.
- Các rối loạn tiêu hóa khác như bệnh Crohn, viêm loét đại tràng, bệnh tiêu chảy mỡ và hội chứng kích thích ruột là nguyên nhân hay gặp gây tiêu chảy mạn tính
Xét nghiệm và chẩn đoán
Chẩn đoán bệnh dựa trên hỏi các triệu chứng của tiêu chảy và phát hiện dấu hiệu mất nước. Sờ nắn bụng để xác định vị trí đau và thăm trực tràng. Bác sĩ có thể chỉ định làm một số xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm phân để tìm dấu hiệu của nhiễm trùng và những bất thường khác.
Điều trị
Phần lớn các trường hợp tiêu chảy sẽ tự hết trong vòng một vài ngày mà không cần điều trị, tuy nhiên cần chú ý bù đủ lượng nước và chất điện giải.
Nếu kháng sinh là nguyên nhân gây tiêu chảy, cần ngừng dùng thuốc và đổi cách điều trị.
Trong trường hợp tiêu chảy do nhiễm vi khuẩn hoặc nhiễm ký sinh trùng, kháng sinh có thể làm giảm triệu chứng. Song kháng sinh không có tác dụng trong tiêu chảy do virus và còn có thể làm cho bệnh nặng thêm.
Đối với tiêu chảy mạn tính, điều trị bệnh căn nguyên sẽ làm giảm tiêu chảy.
Phòng ngừa
- Rửa sạch tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
- Ăn chín, uống sôi, giữ vệ sinh an toàn thực phẩm
- Dùng thuốc, nhất là thuốc kháng sinh theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
